Od drugiej połowy stycznia w pińczowskiej filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Kielcach można oglądać wystawę poświęconą twórczości filmowej Jerzego Kawalerowicza. Okazją do jej zorganizowania jest 100. rocznica urodzin twórcy polskiej adaptacji „Quo vadis”. Jerzy Kawalerowicz urodził się 19 stycznia 1922 r., zmarł 27 grudnia 2007 r. Był współzałożycielem i pierwszym przewodniczącym Stowarzyszenia Filmowców Polskich oraz wykładowcą Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. Zasłynął jednakże głównie jako reżyser i scenarzysta. W jego dorobku znajduje się dwadzieścia filmów zrealizowanych na przestrzeni półwiecza – w okresie od 1951 do 2001 r.
Pracownicy pińczowskiej biblioteki na wystawie przybliżyli najsłynniejsze dzieła reżysera. Podobnie jak wielu twórców filmowych tamtego pokolenia J. Kawalerowicz zaczynał swoją twórczość od obrazów propagandowych utrzymanych w duchu socrealizmu. Z tego okresu wystawa przybliża „Celulozę” i „Pod gwiazdą frygijską” (1953-1954). Filmy te były debiutem filmowym wybitnego aktora, znanego później z wielu niezapomnianych ról, Józefa Nowaka. Do nurtu kulturalnego okresu stalinowskiego, nawiązuje także inny film – „Cień” (1956). Zasługuje on na uwagę ze względu na ciekawą konstrukcję – zrealizowaną w formie trzech retrospekcji. Kolejne przybliżone na wystawie dzieła Kawalerowicza, zrealizowane już po przełomie październikowym z 1956 r., wpisywały się w nurt tzw. Polskiej Szkoły Filmowej, cieszącej się ogromnym uznaniem krytyki zachodnioeuropejskiej. W ramach tego nurtu Kawalerowicz stworzył poruszający tematykę traumy obozowej „Prawdziwy koniec wielkiej wojny” (1957), sensacyjno-kryminalny melodramat „Pociąg” (1959) oraz „Matkę Joannę od Aniołów” (1960) – na podstawie prozy Jarosława Iwaszkiewicza. W każdym z tych filmów główną rolę zagrała Lucyna Winnicka, notabene żona reżysera. Wielkim sukcesem Kawalerowicza była adaptacja „Faraona” (1966) Bolesława Prusa, będącego ilustracją dylematów moralnych na szczytach władzy starożytnego Egiptu. Tytułową kreację w filmie stworzył Jerzy Zelnik. Filmem zasługującym na uwagę była „Śmierć prezydenta” (1977) opowiadająca o kulisach i przebiegu zamachu na pierwszego prezydenta niepodległej Polski Gabriela Narutowicza, dokonanego w grudniu 1922 r. Udanym dziełem była także „Austeria” (1983) opowiadająca o losach społeczności żydowskiej małego miasta w Galicji w okresie I wojny światowej. Ostatnim filmem Jerzego Kawalerowicza, zrealizowanym u schyłku życia była superprodukcja „Quo vadis” (2001) – na podstawie najsłynniejszej powieści Henryka Sienkiewicza. To obraz ukazujący prześladowania chrześcijan w starożytnym Rzymie w okresie panowania cesarza Nerona.
Powyższe filmy zostały przybliżone na wystawie głównie poprzez fragmenty tekstu i fotografie z książek dotyczących historii polskiego filmu, będących na wyposażeniu biblioteki. Nie zabrakło także czasopism poruszających tematykę twórczości Jerzego Kawalerowicza oraz płyt DVD z jego filmami. Zaprezentowano także okładki książek dotyczących historii filmu.
Marcin Salamon
