W tym roku obchodzimy dwie okrągłe rocznice – 200. rocznicę śmierci Józefa Wybickiego (Sejm RP ustanowił go patronem 2022 r.) i 250. rocznicę I rozbioru Polski. Pierwszy rozbiór stał się początkiem końca Rzeczypospolitej. Utraciła ona w jego wyniku znaczną część swoich ziem na rzecz swoich sąsiadów: Rosji, Prus i Austrii. W następnych latach nastąpiło pogorszenie sytuacji międzynarodowej Polski i kolejne rozbiory, które wymazały nasz kraj z mapy świata. W ostatnim trzydziestoleciu XVIII wieku były podejmowane próby ratowania trudnego położenia w jakiej znalazło się państwo polskie. Wymienić tu należy reformy państwa z Konstytucją 3 Maja na czele oraz powstanie kościuszkowskie, po którym państwa zaborcze dokonały III rozbioru. W trakcie 123 lat niewoli Polacy podejmowali próby odzyskania niepodległości. Dużą nadzieją natchnął Polaków francuski generał a późniejszy cesarz Napoleon Bonaparte, który prowadził wojny z zaborcami – Prusami i Austrią. Polacy pragnęli zobaczyć w nim swojego wyzwoliciela. Dlatego gdy u boku armii francuskiej zaczęły powstawać Legiony Polskie wielu Polaków zgłosiło się do nich. Ich dowódcą został generał Jan Henryk Dąbrowski. W tym momencie na kartach historii pojawiła się postać Józefa Wybickiego, który był przyjacielem i współpracownikiem generała. Obaj przebywali we Włoszech, gdzie legiony były tworzone i gdzie walczyły przeciw Austrii. Tam też Józef Wybicki napisał tekst Mazurka Dąbrowskiego. Początkowo nosił on tytuł Pieśń Legionów Polskich we Włoszech. Melodia pieśni i słowa wpadające w ucho, a jednocześnie nasycone miłością do ojczyzny i pragnieniem przywrócenia jej wolności sprawiły, że w okresie długiej niewoli stała się nieoficjalnym hymnem. Nierzadko w swoich dziełach odwoływali się do niej polscy poeci. Kilka lat po odzyskaniu niepodległości w 1918 r., Mazurek Dąbrowskiego został wybrany hymnem odrodzonej Polski. W ten sposób Józef Wybicki, pisarz i działacz niepodległościowy, stał się twórcą najważniejszej pieśni każdego Polaka.
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach Filia w Pińczowie przypomniała obie rocznice i przygotowała dwie okolicznościowe wystawki. Jedna zawiera materiały dotyczące I rozbioru, a druga postaci Józefa Wybickiego i jego najsłynniejszego dzieła. Na wystawie znalazły się materiały biblioteczne dostępne w naszej placówce: książki naukowe i popularnonaukowe, czasopisma, podręczniki, śpiewniki i plakaty.
Robert Karpiński
Marcin Salamon
