22 stycznia 1863 r. wybuchło Powstanie Styczniowe, które trwało do jesieni 1864 r. Objęło ono swym zasięgiem Królestwo Polskie, Litwę i Białoruś, w mniejszym stopniu też Ukrainę. Miało charakter wojny partyzanckiej. Powstanie nie ominęło ono też naszego regionu. W 1863 r. doszło do bitew i potyczek pod: Szydłowcem (23 stycznia), Suchedniowem (2 lutego), Wąchockiem (3 lutego), Świętym Krzyżem (12 lutego), Staszowem (17 lutego), Małogoszczą (24 lutego), Świętym Krzyżem (12 marca), Chrobrzem (17 marca), Grochowiskami (18 marca), Potokiem (20 marca), Skalbmierzem (30 maja), Górami (18 czerwca), Bugajem (13 sierpnia), Małogoszczą (16 września), Stawami (9 października), Opatowem (25 listopada) i Mierzwinem (5 grudnia).
W bieżącym roku obchodzimy 160. rocznicę wybuchu powstania. Nasza placówka przygotowała wystawę materiałów bibliotecznych zawierających informacje na ten temat. Na wystawie znalazły się książki, czasopisma, ulotki, audiobooki, zdjęcia i mapy. Główną jej część stanowią monografie opowiadające o powstaniu jako całości: Powstanie Styczniowe Stefana Kieniewicza wydane w cyklu Dzieje Narodu i Państwa Polskiego, Bitwy i potyczki 1863-1864 Stanisława Zielińskiego (pełny zbiór bitew i potyczek powstańczych z opisami), Powstanie Styczniowe 1863-1864 Augusta Sokołowskiego w cyklu Powstania Polskie lub monografie poszczególnych bitew lub kampanii: Kampania Langiewicza 1863 Wojciecha Kalwata i Iłża 1864 Grzegorza Cwyla wydane w cyklu Historyczne Bitwy. Książki biograficzne, pamiętniki i wspomnienia reprezentują Marian Langiewicz Heleny Rzadkowskiej, Generał klęski. Ludwik Mierosławski Mariana Żychowskiego, Pamiętniki i wspomnienia Jana Newlina Mazarakiego.
Oprócz powyższych publikacji na wystawie znalazły się także materiały regionalne: Powstanie Styczniowe na ziemi świętokrzyskiej 1863-2013, Szlakiem powstania styczniowego na ziemi pińczowskiej – ulotka wydana przez Urząd Miejski w Pińczowie, W hołdzie przeszłości. Województwo świętokrzyskie 1863-1864 Jerzego Kowalczyka i Adama Massalskiego; publikacje z historii Polski: Polska. Wojny, bitwy i powstania Ewy Giermek, Polskie powstania narodowe Marcina Czajkowskiego; zestawienia bibliograficzne: Powstanie Styczniowe Marty Boszczyk i Łukasza Kwietnia wydane przez PBW Kielce; literatura krytyczna: Rok 1863 Józefa Piłsudskiego, O powstaniu styczniowym Aleksandra Hercena i literatura piękna nawiązująca do powstania: Rozdziobią nas kruki i wrony Stefana Żeromskiego, Gloria victis i Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej.
Z czasopism należy wymienić jeszcze Świętokrzyskie. Środowisko, dziedzictwo kulturowe, edukacja regionalna, Głos Pińczowski, Kurier pińczowski, Pamięć.pl, Mówią wieki, Historia. Polska Zbrojna. Warto także wspomnieć o dwóch mapach, które wzbogacają wystawę. Jedna przedstawia wszystkie bitwy i potyczki w Królestwie Polskim a druga na Litwie i w Ukrainie.
Wystawę można oglądać przez cały miesiąc. Zapraszamy.
Robert Karpiński
Dziękujemy Panu Robertowi Karpińskiemu za zorganizowanie wystawy.
Jacek Sabat Wicedyrektor PBW w Kielcach
Sylwester Kasprzyk Dyrektor PBW w Kielcach
