Rok 2023 jest dla polskiej edukacji oraz całego środowiska oświatowego szczególnie istotny. 14 października mija 250 lat od utworzenia Komisji Edukacji Narodowej – pierwszej w Polsce i zarazem w Europie państwowej centralnej władzy oświatowej.
Komisja Edukacji Narodowej została powołana do życia z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego uchwałą sejmu rozbiorowego z 14 października 1773 roku. Polska znajdowała się wówczas w niezwykle trudnej sytuacji politycznej – tuż po pierwszym rozbiorze. Przed tą całkowicie nową instytucją postawiono zadanie budowy systemu oświaty w Rzeczypospolitej. To właśnie KEN dogłębnie zreformowała polskie szkolnictwo, wprowadziła model wychowania patriotyczno-obywatelskiego oraz nowoczesny program kształcenia. Jej dzieło stało się wzorem dla Europy oraz inspiracją dla następnych pokoleń Polaków, szczególnie w trudnych czasach zaborów.
Komisja była ciałem kolegialnym. W jej skład wchodziło osiem (a potem dwanaście) osób wybieranych na 6-letnie kadencje. Pierwszymi komisarzami zostali wpływowi magnaci, odgrywający istotną rolę w życiu politycznym, wykształceni i zorientowani w najnowszych prądach umysłowych i kulturalnych. Byli wśród nich: Jakub Massalski, Adam Kazimierz Czartoryski, Joachim Litawor Chreptowicz, Ignacy Potocki, Andrzej Zamoyski, Michał Poniatowski, August Sułkowski, Antoni Józef Poniński.
Działalność Komisji Edukacji Narodowej to śmiałe i odważne spojrzenie w przyszłość edukacji. To nie tylko reforma programów, ale także podniesienie standardów nauczania i modernizacja infrastruktury oświatowej. To działania ukierunkowane na poprawę jakości edukacji oraz przygotowanie młodzieży do wyzwań ówczesnego świata. Działania KEN łączyły w sobie dorobek europejskiej myśli filozoficznej i naukowej przy jednoczesnej afirmacji narodowej tradycji i dziedzictwa. Był to program unowocześniania państwa przez wychowanie i wykształcenie światłego obywatela – patrioty.
źródło: https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/250-rocznica-powolania-komisji-edukacji-narodowej
Sylwester Kasprzyk Dyrektor PBW w Kielcach
Edyta Smolińska
Małgorzata Pronobis
Robert Kardas
