Przecisnąwszy się do centrum, odetchnąłem z ulgą: park miejski z okrągłym stawem i ciemnymi alejkami, które tyle słyszały, i zapewne słyszą nadal, sztubackich wyznań miłosnych; moje gimnazjum im. Stefana Żeromskiego, obecnie Wojewódzka Biblioteka Pedagogiczna, plac Katedralny i Katedra, Pałac Biskupi…, ulica Sienkiewicza, gdzie mieszkałem z rodzicami, a potem na stancji, Bazary, gdzie (jak Żeromski) mieszkałem na drugiej stancji.
Te słowa napisał Gustaw Herling-Grudziński – pisarz, eseista, krytyk literacki, więzień łagru, żołnierz Armii generała Władysława Andersa, współtwórca i współredaktor paryskiej „Kultury”, w „Dzienniku pisanym nocą: 1989-1992” o swej wizycie w Kielcach w maju 1991 roku.
Przyszły pisarz był związany z naszym regionem, od momentu urodzenia, poprzez lata dzieciństwa i okres nastoletni. W metryce urodzenia przyszłego pisarza widnieją Skrzelczyce, gdzie miejscowy folwark był własnością jego ojca. Sam Gustaw Herling-Grudziński twierdził, że urodził się w Kielcach. Jego rodzice byli polskimi obywatelami żydowskiego pochodzenia. Dzieciństwo i młodość spędził w majątku rodzinnym w Suchedniowie. Ukończył kieleckie Gimnazjum im. Mikołaja Reja, późniejsze Liceum im. Stefana Żeromskiego. Obecnie w budynku ówczesnej szkole znajduje się siedziba Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Kielcach oraz Muzeum Stefana Żeromskiego.
W wieku szesnastu lat zadebiutował reportażem „Świętokrzyżczyzna” w warszawskim piśmie młodzieży szkolnej „Kuźnia Młodych” w 1935 roku. Wielokrotnie w swej twórczości nawiązywał do swej pierwszej ojczyzny, jaką była dla niego Ziemia Świętokrzyska.
Drugą „ojczyzną”autora „Dziennika pisanego nocą” były Włochy, gdzie osiedlił się w 1955 roku. Pisarz zamieszkał na stałe w Neapolu. To było miasto, z którym ściśle była związana rodzina jego drugiej żony – Lidii Croce. Miał w Neapolu swoje ulubione miejsca, kościoły, muzea, trasy spacerowe. Wiele wydarzeń i postaci związanych z dziejami tego miasta inspirowało jego utwory.
Przy okazji wizyty w Polsce w 1991 roku Grudziński odwiedził Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką w Kielcach. Wtedy m.in. podpisał swym autografem egzemplarz „Duchów rewolucji”. W 1997 roku w czasie pobytu w Kielcach, przyznano mu tytuł honorowego obywatela miasta. Biorąc pod uwagę tak liczne związki pisarza z regionem
świętokrzyskim, a także z samą siedzibą naszej biblioteki, Rada Pedagogiczna złożona z Dyrekcji oraz nauczycieli bibliotekarzy zadecydowała na posiedzeniu w dniu 23 lutego 2024 roku o nadaniu naszej instytucji imienia Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Uroczyste obchody z tej okazji będą miały miejsce w 105. rocznicę urodzin pisarza – 20 maja 2024 roku.
Podkreślając rangę tego wydarzenia Biblioteka przygotowała wystawę dotyczącą życia i twórczości autora „Innego świata”. Nawiązując do miejsc, z którymi był związany najwięcej uwagi poświęcono dwóm krajom najbliższym jego sercu – ziemi świętokrzyskiej i Kielcom oraz ziemi włoskiej i Neapolowi. Część materiałów przedstawionych na ekspozycji nawiązuje do pobytu przyszłego pisarza w Warszawie, gdy studiował polonistykę na tamtejszym uniwersytecie. Uwzględniono także jego pobyt w Związku Radzieckim, a także udział w bitwie pod Monte Cassino.
Materiał ilustracyjny uzupełniony jest cytatami z utworów pisarza oraz wypowiedzi innych osób na temat jego osoby i dorobku pisarskiego. Wystawa wzbogacona jest fotografiami prezentującymi Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, autorstwa Konrada Cedro, który miał okazję osobiście poznać pisarza. Główna ekspozycja znajduje się na I piętrze w holu, natomiast część materiałów dotyczących ulubionych zajęć i pasji autora „Najkrótszego przewodnika po sobie samym” mogą Państwo obejrzeć w holu przy wejściu do biblioteki oraz przed Wypożyczalnią. Przedstawiamy także wydania dzieł Pisarza, dostępne w naszej bibliotece. Część z nich znajduje się w gablocie na II piętrze obok Wypożyczalni Multimediów.
Wystawę przygotowały:
Iwona Sroczyńska
Ewa Lewicka
Anna Knajder-Sowa
Jolanta Łakomiec
Edyta Grabowska
Emilia Pobocha
Foto. A. Konrad. Cedro
W imieniu własnym i pracowników biblioteki serdecznie Państwa zapraszam do obejrzenia ekspozycji i skorzystania z naszego księgozbioru. Wystawę znajdującą się w holu na I piętrze można oglądać do 31.7.2024 r.
Sylwester Kasprzyk
Dyrektor
Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej
im. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w Kielcach
