O trudnej drodze do niepodległości rozmawialiśmy z uczniami pińczowskich szkół.
12 i 14 listopada pińczowską filię Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w Kielcach odwiedziły trzy klasy siódme ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Pińczowie – w dniu 12 listopada klasy VII B i VII A, zaś dwa dni później klasa VII C. W trakcie wspomnianych wizyt uczniowie wzięli udział w lekcjach zatytułowanych: „Droga do niepodległości 1795-1918”. Prowadził je nauczyciel-bibliotekarz a zarazem historyk Marcin Salamon. Przybliżył genezę utraty niepodległości przez Polskę w XVIII wieku oraz wysiłki narodu polskiego podejmowane w następnym wieku – zarówno w celu odzyskania własnego państwa, jak i w celu obrony swych praw do zachowania rodzimego języka, kultury i tradycji, prawa do osiedlania się czy też w obronie Kościoła katolickiego będącego ostoją polskości.
Zasadnicza część wykładu dotyczyła okresu I wojny światowej, kluczowego dla odzyskania przez Polskę niepodległości. Prowadzący przybliżył działania Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego oraz wysiłek zbrojny polskich formacji wojskowych m.in. Legionów Polskich, Polskiej Organizacji Wojskowej, Legionu Puławskiego i Błękitnej Armii. Wspomniane wydarzenia przedstawił na tle sytuacji geopolitycznej. Pokazał, że los Polski w kluczowych miesiącach wojny zależał nie tylko od wspomnianego wysiłku zbrojnego i złożonej daniny krwi, ale w dużej mierze także od innych wielkich wydarzeń rozgrywających się w ostatnich dwóch latach konfliktu. Należy do nich zaliczyć rewolucję lutową i październikową w Rosji, przystąpienie USA do wojny po stronie Ententy, pokój brzeski zawarty między Rosją i Niemcami, rozwój sytuacji na frontach i w końcu – Powstanie Spartakusa w Niemczech i ich kapitulacja w dniu 11 listopada 1918 r.
Wspomniane lekcje Marcin Salamon prowadził z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej własnego autorstwa. Po zakończeniu wykładu i pokazu siódmoklasiści mieli okazję obejrzeć okolicznościową wystawę. Znalazły się na niej liczne publikacje książkowe, czasopisma, teksty źródłowe, plakaty, płyty DVD oraz płyty winylowe. Wśród opracowań najliczniejszą grupę stanowią książki o charakterze biograficznym, wspomnieniowym i pamiętnikarskim dotyczące postaci, które przyczyniły się do odzyskania polskiej państwowości – Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego i Wincentego Witosa. Część ekspozycji stanowią książki dotyczące wyłącznie kwestii związanych z momentem odzyskania niepodległości, zarówno w skali kraju jak i w skali regionu – województwa świętokrzyskiego a nawet samego Ponidzia. Na uwagę zasługują również publikacje o tematyce legionowej, publikacje z serii „Patroni Naszych Ulic” poświęcone Józefowi Piłsudskiemu, Wincentemu Witosowi i gen. Kazimierzowi Sosnkowskiemu oraz zeszyty cyklu „Bohaterowie Niepodległej” poświęcone Bronisławowi Romerowi, Bolesławowi Roji i Bolesławowi Mościckiemu. Tradycyjnie na wystawie nie zabrakło czasopism z serii „Biuletyn IPN”, „Pamięć pl.”, „Dzieje Narodu i Państwa Polskiego”. Swoistymi „perełkami” wystawy są płyty DVD z filmami fabularnymi: „Piłsudski” (2019 r.) i „Legiony” (2019 r.), serialem „Marszałek Piłsudski” (2000 r.) oraz filmem dokumentalnym opartym na archiwalnych nagraniach zrekonstruowanych w wersji kolorowej pt. „Niepodległość” (2018 r.). Innymi wyeksponowanymi multimediami są filmy poświęcone Józefowi Piłsudskiemu i Romanowi Dmowskiemu. Wystawa zawiera ponadto płyty winylowe pt. „Legiony to…”, „Pieśni Legionów” i „Lata minęły…, pieśń pozostała” zawierające liczne utwory muzyczne o tematyce legionowej i patriotycznej.
Wystawę można oglądać do końca listopada.
Marcin Salamon
Ewelina Sokołowska
Odzyskanie przez Polskę niepodległości – lekcje historyczne