Odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 r. i walki o granice były tematem lekcji, która odbyła się w pińczowskiej filii biblioteki pedagogicznej w środę, 13 listopada.
Naszą filę odwiedziła grupa drugoklasistów z Zespołu Szkół Zawodowych im. S. Staszica w Pińczowie, którzy wzięli udział w dwugodzinnej lekcji okolicznościowej dotyczącej odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 r. i późniejszych walk o granice. Przeprowadził je historyk Marcin Salamon.
Prowadzący nakreślił tło historyczne związane z okresem ponad stuletniej niewoli narodowej – powstaniach narodowych, walkach zbrojnych przy boku napoleońskiej Francji oraz zmaganiach o zachowanie polskiego języka, prawa do ziemi i w obronie wiary. Zasadniczą część lekcji stanowiła opowieść o latach I wojny światowej, gdy na polach bitew i w gabinetach polityków materializowała się idea niepodległości Polski. Marcin Salamon przybliżył wysiłki Ojców Niepodległości – Józefa Piłsudskiego, Ignacego Jana Paderewskiego i Romana Dmowskiego oraz wysiłek zbrojny polskich formacji wojskowych tworzonych przy boku Austro-Węgier, Rosji i Francji oraz działania organizacji konspiracyjnych. Przedstawił sytuację geopolityczną Polski i ciąg wydarzeń, który doprowadził do odrodzenia polskiej państwowości w momencie kapitulacji Niemiec w dniu 11 listopada 1918 r. Na tym etapie lekcji prowadzący sprawdził wiedzę uczniów, dając im możliwość wspólnego rozwiązania testu przedstawionego w formie slajdów.
Drugą godzinę lekcyjną poświęcono kilkuletniej walce o kształt granic Polski, toczonej przeciw niemal wszystkim sąsiadom. Młodzież z dużą uwagą słuchała o walkach polsko-ukraińskich o Lwów i Galicję Wschodnią, o czterech powstaniach skierowanych przeciw Niemcom – wielkopolskiemu i trzech śląskich, o ofensywie kijowskiej oraz bitwach: warszawskiej i niemeńskiej w trakcie wojny polsko-bolszewickiej, o tzw. „buncie Żeligowskiego”, kluczowym dla rozstrzygnięcia sporu z Litwą o Wileńszczyznę czy też o polsko-czechosłowackim konflikcie o Śląsk Cieszyński, Orawę i Spisz.
Na zakończenie prowadzący zaprezentował mapę II Rzeczpospolitej z ukształtowanymi w 1922 r. granicami oraz przybliżył ogólne informacje o odrodzonym na nowo państwie – jego powierzchni, zaludnieniu i mniejszościach narodowych. Nie omieszkał wyjaśnić, w jaki sposób owa powierzchnia i struktura mniejszości narodowych uległa zmianom w następnych dziesięcioleciach – w wyniku II wojny światowej.
Robert Karpiński
Marcin Salamon
