Przedwojenne wydawnictwa pedagogiczne w zbiorach PBW Kielce – CZASOPISMA. Cz. II

Przedwojenne wydawnictwa pedagogiczne w zbiorach PBW Kielce – CZASOPISMA

Cz. 2. Czasopisma ogólnopedagogiczne i specjalistyczne

Wirtualną prezentację wystawy opracowali:
Edyta Smolińska
Robert Kardas

Wybór materiałów do wirtualnej prezentacji wystawy:
Małgorzata Laliczyńska
Dorota Parkita

Wystawę stacjonarną przygotowały:
Małgorzata Laliczyńska, Elżbieta Woźniczka,
Ewa Lewicka, Dorota Parkita

Czasopisma ogólnopedagogiczne

„Bibliografia Pedagogiczna. Czasopismo poświęcone przeglądowi książek i pomocy szkolnych oraz wydawnictw pedagogicznych”
Wydawnictwo Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego ukazywało się w Warszawie w latach 1921-1928. W „części urzędowej” zamieszczano rozporządzenia, przepisy i ogłoszenia dotyczące podręczników szkolnych, pomocy naukowych i książek dla młodzieży orzekające o dopuszczeniu ich do użytku szkolnego. W „części nieurzędowej” prezentowano szczegółowe oceny podręczników, książek, organizację bibliotek szkolnych, zbiorów pomocy naukowych, czytelnictwa młodzieży.
„Bibliografia Pedagogiczna”

„Chowanna. Czasopismo pedagogiczne poświęcone naukowym zagadnieniom wychowania”
Wydawnictwo Instytutu Pedagogiki ukazujące się od 1929 r., poświęcone naukowym zagadnieniom wychowania. Jedno z najstarszych
i najbardziej cenionych polskich czasopism pedagogicznych. Na łamach czasopisma zamieszczano opracowania teoretyczne i praktyczne dotyczące procesu kształcenia i wychowania, oparte na rzetelnych naukowych podstawach. Wydawanie czasopisma zawieszono podczas
II wojny światowej oraz w latach 1947-1956. Od 1957 roku publikowane jest do dnia dzisiejszego.
„Chowanna” 1929, z. 3

Zabawy krakowskich „dzieci-włóczegów” w porze zimowej
„Chowanna” 1929, z. 3

Lenistwo u dzieci i młodzieży
„Chowanna” 1932, z 1-4

„Głos Nauczycielski”
Wydawany w Warszawie od 1917 roku jako kontynuacja „Głosu Nauczycielstwa Ludowego” (1906-1918). Tygodnik społeczno-oświatowy organu Zrzeszenia Nauczycielstwa Polskiego Szkół Powszechnych, później Związku Nauczycielstwa Polskiego, poruszał problemy prawno-organizacyjne szkolnictwa i zawodu nauczycielskiego. Ukazuje się do chwili obecnej. Kilka razy zmieniał się podtytuł czasopisma, od 1937 roku wychodził jako tygodnik. Dodatki do czasopisma to „Rysunki w Szkole” (1928) oraz „Praca Szkolna” (1922-1932).
„Głos Nauczycielski” 1918, nr 1

Referat o płacach nauczycielskich
„Głos Nauczycielski” 1918, nr 2

„Kwartalnik Pedagogiczny”
Organ Sekcji Pedagogicznej Stowarzyszenia Chrześcijańsko-Narodowego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych. Kwartalnik publikowany był w Warszawie w latach 1929-1938 z przerwą
w 1936 roku. Na łamach pisma zamieszczano artykuły dotyczące kształcenia, nauczania i wychowania, przeglądy nowości książkowych oraz czasopism polskich i obcojęzycznych.
„Kwartalnik Pedagogiczny“ 1935, nr 2-3

„Nowe Tory”
Miesięcznik poświęcony sprawom oświaty i wychowania, wydawany
w Warszawie w latach 1906-1914. Prezentował radykalny nurt myśli pedagogicznej, propagujący laicki charakter nauczania. Jego współpracownikami zostali wybitni pedagodzy i naukowcy o lewicowych przekonaniach. Pismo odegrało ważną rolę w konsolidacji postępowego odłamu nauczycieli i kształtowaniu postępowej ideologii oświatowej.
„Nowe Tory“ 1910

„Oświata i Wychowanie”
Dwumiesięcznik wydawany nakładem Ministerstwa Wyznań Religijnych
i Oświecenia Publicznego w Warszawie w latach 1929-1939. W stałych działach pisma zamieszczano artykuły informujące o pracach władz szkolnych, artykuły dotyczące organizacji szkolnictwa w Polsce
i zagranicą, programów szkolnych, oświaty pozaszkolnej, czytelnictwa młodzieży, organizacji studiów w wyższych uczelniach.

„Oświata i Wychowanie“ 1930, R. 2

„Przegląd Humanistyczny”
Ilustrowany kwartalnik naukowy i pedagogiczny wydawany przez Towarzystwo Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych, poświęcony dydaktyce nauczania. Ponadto na swych łamach zamieszczał sprawozdania i recenzje prac z zakresu nauk humanistycznych. Ukazywał się w Warszawie w latach 1922-1924, później we Lwowie do 1933 r.

„Przegląd Humanistyczny“ 1930, z. 1

„Przegląd Wychowawczy”
Bogato ilustrowany miesięcznik ogólno-pedagogiczny wydawany
w Warszawie w latach 1912-1914. Poświęcony wychowaniu i nauczaniu dzieci młodszych i starszych oraz sprawom szkolnym i nauczycielskim. Czasopismo propagowało roboty ręczne i sztuki plastyczne
w programach nauczania, prezentowało propozycje lekcji i przedstawień dla dzieci.
Wychowanie dziecka na wsi w okresie przedszkolnym
„Przegląd Wychowawczy“ 1913, z. 1

„Przyjaciel Szkoły”
Wychodzący w Poznaniu w latach 1922-1939 dwutygodnik nauczycielstwa polskiego. Pismo niezależne, miało służyć sprawie nauczania w pojęciu ogólnonarodowym, szczególną zaś uwagę poświęcano pracy nauczyciela polskiego na kresach zachodnich.
W czasopiśmie zamieszczano przykłady lekcji, artykuły głównie
z dydaktyki, przegląd czasopism, przedruki rozporządzeń urzędowych, różne wiadomości.
„Przyjaciel Szkoły“ 1927

Od czago zalezy owocność nauczania przeciwalkoholowego?
„Przyjaciel szkoły“ 1927, nr 2

„Reforma Szkolna”
Kwartalnik poświęcony reformie wychowania i nauczania, publikujący prace oryginalne i przekłady na temat reform szkolnych przeprowadzanych w różnych krajach. Czasopismo wydawał w Krakowie Organ Towarzystwa „Zreformowanie Wychowania i Nauczania”
w 1904 i 1911 r.

„Reforma Szkolna“ 1911, t. 2

Muzea i biblioteki pedagogiczne
„Reforma Szkolna“ 1911, t. 2

„Rocznik Pedagogiczny”
Seria I rocznika ukazywała się w Warszawie w latach 1881-1882,
Seria II w latach 1921-1930 przy współudziale wielu znanych pedagogów i przedstawicieli polskiego życia naukowego. Rocznik starał się prezentować dorobek odradzającego się państwa polskiego w dziedzinie naukii wychowania. Materiały zamieszczane w czasopiśmie dotyczyły ustawodawstwa szkolnego, organizacji szkolnictwa, programów nauczania, kształcenia nauczycieli oraz opieki nad dzieckiem.
„Rocznik Pedagogiczny“

„Rodzina i Dziecko”
Miesięcznik poświęcony zagadnieniom wychowania dziecka w domu,
w szkole i w środowisku. Poruszał problemy organizacji pracy domowej ucznia, kształcenia pedagogicznego i psychologicznego rodziców. Ukazywał się w Warszawie w latach 1936-1939 Wydawnictwem
im. Towarzystwa Kultury i Oświaty Irena Posseltówna.
„Rodzina i Dziecko“ 1937, nr 7

Nowy rok szkolny
„Rodzina i Dziecko“ 1937, nr 7

„Ruch Pedagogiczny”
Czasopismo naukowe wydawane w Krakowie od 1912 roku, początkowo ukazywało się jako miesięczny dodatek do „Głosu Nauczycielstwa Ludowego”. Na łamach czasopisma podejmowano tematy dotyczące szkolnictwa, nowoczesnego nauczania i kształcenia, propagowano pedagogikę aktywną, ukierunkowaną na rozwój zainteresowań uczniów. Z wieloma przerwami czasopismo ukazuje się do dnia dzisiejszego.
„Ruch Pedagogiczny“ 1914, nr 1-2

Ambidextrya
„Ruch Pedagogiczny“ 1914, nr 1-2

„Szkoła Powszechna”
Kwartalnik poświęcony sprawom wychowania i nauczania szkolnego oraz kształcenia nauczycieli. Wydawnictwo Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego wychodziło w Warszawie w latach 1920-1928. Na łamach czasopisma publikowano artykuły z zakresu pedagogiki ogólnej, psychologii, higieny, metodyki nauczania
i kształcenia nauczycieli.
„Szkoła Powszechna“ 1920, z. 1

Wychowanie cielesne w szkole powszechnej
„Szkoła Powszechna“ 1920, z. 1

Czasopisma specjalistyczne

„Oświata Pozaszkolna”
Biuletyn konferencji kwartalnych Wydziału Oświaty Pozaszkolnej Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Czasopismo poświęcone sprawom oświaty dorosłych, wychodziło w Warszawie
w latach 1921-1923. Zawierało sprawozdania z konferencji, uzupełniane informacjami o ruchu oświatowym w Polsce i na świecie oraz wszelkie wiadomości niezbędne dla każdego pracownika oświatowego.

Książka jako pomoc w akcji samokształceniowej
„Oświata Pozaszkolna“ 1938, nr 5

„Polska Oświata Pozaszkolna”
Dwumiesięcznik Związku Polskiego Nauczycieli Szkół Powszechnych ukazywał sięw latach 1924-1933. Stanowił kontynuację czasopisma „Oświata Pozaszkolna”. Każdy numer zawierał informacje o rezultatach praktyki oświatowej wśród dorosłych, dane o ruchu oświatowym
w Polsce i za granicą oraz przegląd literatury.

„Polska Oświata Pozaszkolna” 1926

„Praca Oświatowa”
Wydawnictwo Instytutu Oświaty Dorosłych, Instytutu Teatrów Ludowych, Poradni Bibliotecznej, Powszechnego Uniwersytetu Korespondencyjnego ukazywało się w latach 1935-1939. Tematyka miesięcznika obejmowała zagadnienia z dziedziny oświaty pozaszkolnej. Pismo stawiało na stałą
i intensywną współpracę oświatowców z całej Polski.

„Praca Oświatowa“ 1935, nr 1

„Praca Szkolna. Dodatek miesięczny do „Głosu Nauczycielskiego“ poświęcony sprawom pedagogiczno-dydaktycznym w związku
z praktyką szkolną”
Samokształcenie a higjena ducha
„Praca Szkolna.” 1930, nr 6

Cierpienia ortograficzne „Praca Szkolna” 1930, nr 6
Wydawnictwo Związku Nauczycielstwa Polskiego Szkół Powszechnych wychodziło w latach 1922-1939, od 1933 roku samodzielnie jako miesięcznik. Czasopismo poświęcone sprawom pedagogiczno-dydaktycznym wiązało teorię z praktyką szkolną przy ocenie i wyborze metod nauczania, środków oddziaływania wychowawczego oraz sposobów organizowania pracy w szkołach powszechnych.

„Praca w Klasach Łączonych”
Miesięcznik Wydziału Pedagogicznego ZNP poświęcony praktyce wychowania i nauczania w szkołach powszechnych o klasach łączonych ukazywał się w latach 1933/34-1936/37. Czasopismo było praktycznym poradnikiem zajmującym się interpretacją programów i doborem podręczników do poszczególnych klas. Publikowano w nim artykuły dotyczące nauki cichej i wspólnej uczniów wynikającej ze specyficznych warunków pracy.

„Praca w Klasach Łączonych“ 1935-1936, nr 1

„Szkoła Specjalna”
Kwartalnik poświęcony sprawom wychowania i nauczania anormalnych. Organ Sekcji Szkolnictwa Specjalnego Związku Polskiego Nauczycieli Szkół Powszechnych obecny na rynku wydawniczym od 1924
do 1939 roku, wznowiony po wojnie w 1946 roku. Poza artykułami
o treści naukowej w czasopiśmie zamieszczano sprawozdania z prac
w dziedzinie psychopatologii, pedagogiki leczniczej i opieki społecznej.

Dziecko moralnie upośledzone
„Szkoła Specjalna“ 1928, nr 1-2

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach posiada w swych zasobach bogate zbiory dotyczące szeroko pojętego nauczania i wychowania. Biblioteka od początku swojego istnienia gromadziła zbiory z zakresu pedagogiki, podręczniki, programy nauczania, książki z metodyki nauczania poszczególnych przedmiotów oraz czasopisma pedagogiczne. Przedwojenny zbiór pedagogiczny zgromadzono dzięki darowiznom, wymianie z innymi bibliotekami oraz zakupom antykwarycznym.
W naszej kolekcji znajduje się blisko 60 tytułów przedwojennych czasopism pedagogicznych. Niewiele z nich stanowią kompletne roczniki. Spośród całego zbioru 4 tytuły zostały wydane w latach 80-tych XIX wieku, są to: „Muzeum” , „Oświata”, „Przegląd Pedagogiczny” oraz „Rodzina i Szkoła”. Po odzyskaniu niepodległości nastąpił intensywny rozwój polskiego czasopiśmiennictwa pedagogicznego. Ma to odzwierciedlenie w naszych zbiorach oraz prezentowanych na wystawie działach tematycznych, w których pogrupowano czasopisma ogólnopedagogiczne, urzędowe i lokalne, przedmiotowo-metodyczne i specjalistyczno-pedagogiczne oraz skierowane do dzieci i młodzieży.
Wystawę kierujemy szczególnie do nauczycieli i studentów, jak również do wszystkich zainteresowanych zagadnieniem nauczania i wychowania w kontekście historycznym oraz historią czasopiśmiennictwa polskiego.

Małgorzata Laliczyńska
Dorota Parkita

Opracowanie i przygotowanie wystawy stacjonarnej:
Małgorzata Laliczyńska, Elżbieta Woźniczka, Ewa Lewicka, Dorota Parkita