Na początku września nasza biblioteka przygotowała wystawę pod nazwą: „400. Rocznica bitwy pod Chocimiem”. W bieżącym roku mija bowiem czwarte stulecie od oblężenia Chocimia przez Turków, które trwało od 2 września do 9 października 1621 r. Batalia ta stanowiła tylko jeden z epizodów wojny polsko-tureckiej, która wybuchła w 1620 roku. Głównymi jej przyczynami były polskie interwencje w Mołdawii uważanej za terytorium zależne od Turcji oraz najazdy tatarskie na ziemie polskie i najazdy kozackie na posiadłości tureckie. Wojna rozpoczęła się dla Rzeczpospolitej niekorzystnie. W bitwie pod Cecorą armia polska dowodzona przez hetmana wielkiego koronnego Stanisława Żółkiewskiego poniosła porażkę. Hetman zginął, a jego zastępca hetman polny koronny Stanisław Koniecpolski dostał się do niewoli. Po tej porażce sejm uchwalił kilkakrotnie wyższe niż dotychczas podatki na zaciąg nowego wojska. Armię powiększono do 30 tysięcy żołnierzy. Dowództwo powierzono hetmanowi wielkiemu litewskiemu Janowi Karolowi Chodkiewiczowi, który wcześniej zasłużył się w walkach przeciw Szwecji i Rosji. Polaków wsparli też naturalni wrogowie Turcji i Tatarów – Kozacy Zaporoscy. Przyprowadzili siły o liczebności około 20 tysięcy mołojców – pod dowództwem hetmana Piotra Konaszewicza Sahajdacznego. Armia zamknęła się w zamku Chocim i utworzonym wokół niego obozie. Przeciw nim nadciągnęła około 100-tysięczna armia turecko-tatarska. Przez kolejne tygodnie trwało oblężenie. Turcy atakowali umocnienia w kilku miejscach mając nadzieję, że w końcu uda im się przełamać opór. Jeśli gdzieś zdołali przedrzeć się przez obronę, hetman reagował i przy pomocy jazdy usuwał zagrożenie. Polacy i Kozacy nie pozostawali dłużni i organizowali wycieczki do obozu wroga. Hetman zastanawiał się ze swoją radą, czy nie wyjść przed umocnienia i nie wydać bitwy w polu, ale jego podkomendni przekonali go, że lepiej nie ryzykować narażając się na klęskę, ponieważ z każdym dniem armia turecka jest coraz słabsza. W polskim obozie zaczęło brakować prochu i żywności, ale podobna sytuacja była w obozie najeźdźców, u których dodatkowo szerzyły się choroby. W tym krytycznym momencie Turcy zaproponowali porozumienie, w efekcie czego zawarto pokój.
Ekspozycja została podzielona na trzy części. Pierwsza część informuje o samej bitwie, jej przyczynach, przebiegu i skutkach. Druga odnosi się do postaci hetmana wielkiego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza, zaś trzecia prezentuje informacje na temat walczących stron i historię oręża polskiego z XVII wieku. Na wystawie wykorzystano materiały biblioteczne: książki, czasopisma i wydruki. Książki to przede wszystkim opracowania merytoryczne:
– „Chocim 1621 : z historii oręża polskiego” Leszka Podhorodeckiego,
– „Buńczuk i koncerz” Janusza Pajewskiego,
– „Z dziejów wojen polsko-tureckich” Janusza Wolińskiego,
– „Historia Polski do 2010 roku” Marka Boruckiego,
– „1000 faktów z historii Polski” Jacka Palika,
– „Hetman Jan Karol Chodkiewicz: 1560 – 1621” Leszka Podhorodeckiego,
– „Zarys historii wojskowości w Polsce” generała Mariana Kukiela,
– „Na dalekiej Ukrainie: dzieje Kozaczyzny do 1648 roku” Władysława Serczyka,
– „Z dziejów imperium Osmanów” Franza Babingera.
Nie zabrakło też pozycji z literatury pięknej tj. Wojna chocimska. Wybór poezji Wacława Potockiego i Szable nie rdzewiały, czyli przewagi lisowczyków nad Turkiem srogim pod Cecorą i Chocimiem czynione Bohdana Królikowskiego.
Wystawę wzbogaciły też czasopisma „Mówią Wieki” i seria wydawana przez dziennik „Rzeczpospolita” pod nazwą „Chwała oręża polskiego”.
Uzupełnieniem wystawy są pochodzące ze strony https://polona.pl/ wydruki zdjęć, które należą do domeny publicznej.
Robert Karpiński
