Walka o wolność gdy się zaczyna /
krwią ojca spada dziedzictwem na syna
lord Byron – Giaur
Słowa pochodzące z powieści jednego z najwybitniejszych poetów angielskich Georgea Gordona Byrona, być może miała w pamięci część z tych patriotów, którzy stawili się w nocy z 22 na 23 stycznia 159 lat temu na miejscach zgrupowań powstańczych. Do lasu bowiem poszli starzy i młodzi, ale byli to najlepsi z najlepszych synów Rzeczypospolitej, której wskrzeszenie mieli nadzieję uzyskać w walce zbrojnej. Towarzyszyło im uniesienie patriotyczne, religijne oraz nienawiść do carskiego ucisku. Po Wiośnie Ludów nastroje rewolucyjno – patriotyczne zawładnęły głowami młodych ludzi w większości krajów Europy. W Królestwie Polskim nastroje te były wybitnie pobudzone. Młodzi skupieni wokół radykalnej frakcji spiskowej, tzw. ,,organizacji czerwonych”, przygotowywali powstanie przeciwko Rosjanom. Siły lojalne wobec cara, skupione wokół Namiestnika Cywilnego Królestwa Polskiego – Aleksandra Wielopolskiego, podjęły środek zaradczy wobec trwających od trzech lat demonstracji patriotycznych i szykowanej próby buntu zbrojnego, w postaci poboru do wojska z list imiennych. Na listach były nazwiska młodzieży prezentującej nastroje buntownicze, przeważnie z organizacji czerwonych. Brankę zapowiedziano na 14 stycznia w stolicy, 23 stycznia 1863 roku na prowincji, a spodziewano się powołać do armii rosyjskiej około 30 tys. Polaków. Wobec tego, że większość niedoszłych rekrutów ukrywała już się w lasach i wcześniejsze aresztowania rozbiły komórkę warszawską czerwonych, kierownictwo tej organizacji podjęło decyzję o wznieceniu powstania narodowego w noc z 22 na 23 stycznia tego roku. Przywódcy czerwonych w swojej ocenie nie mieli innego wyjścia, jak wydać decyzje o rozpoczęciu powstania. Tak wybuchło najdłuższe ze wszystkich naszych powstań narodowych, zapisane na kartach historii, jako jeden z najbardziej tragicznych momentów w dziejach Rzeczypospolitej.
Czytelnikom dedykujemy Powstanie styczniowe – publikację bibliograficzną Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Kielcach, przygotowaną z okazji 150. rocznicy powstania styczniowego. Zrąb główny bibliografii został podzielony na trzy zasadnicze części. Pierwsza Powstanie styczniowe na Kielecczyźnie polecana jest szczególnie historykom, regionalistom oraz wszystkim zainteresowanym historią naszego regionu. Kolejna Powstanie styczniowe w literaturze, sztuce, muzyce i filmie (wybrane przykłady) zawiera dokumenty dotyczące motywu powstania styczniowego. Część trzecia Materiały metodyczne i repertuarowe stanowi pomoc dla nauczycieli historii, języka polskiego, wychowawców, opiekunów grup artystycznych i innych.
https://www.pbw.kielce.pl/userfiles/file/nowe_zestawienia/dokument479.pdf
Sylwester Kasprzyk
Dyrektor PBW w Kielcach
Marta Boszczyk, Edyta Grabowska, Łukasz Kwiecień
PBW w Kielcach