W 2022 roku upływa 30. rocznica śmierci Wandy Rutkiewicz. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłosił rok bieżący Rokiem Wandy Rutkiewicz. Z tej okazji Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach prezentuje wystawę poświęconą polskiej himalaistce światowej sławy.
Wanda Rutkiewicz ustanowiła pierwsze kobiece wejścia na szczyty w historii wspinaczki. W 1967 roku w masywie Mont Blanc, w towarzystwie Haliny Krüger-Syrokomskiej pokonała wschodnią ścianę Augille du Grépon. Było to pierwsze kobiece przejście tej drogi. W 1967 roku, również z Haliną Syrokomską, jako pierwsze kobiety pokonały wschodni filar Trollryggen w Norwegii. W 1970 roku Rutkiewicz weszła na Pik Lenina w Pamirze i wyrównała polski kobiecy rekord wysokości – 7134 m. W 1972 roku dokonała, jako pierwsza Polka i jedna z pierwszych kobiet, wejścia na Noszak – drugi co do wysokości szczyt w górach Hindukusz. W 1973 roku w zespole kobiecym pokonała drogę braci Messnerów i Hiebelera na filarze Eigeru w Alpach. Było to pierwsze przejście kobiece i drugie w ogóle. Jednym z najważniejszych jej osiągnięć było także pierwsze wejście na najwyższy spośród siedmiotysięczników – Gasherbrum III – w 1975 roku. W 1978 roku, Wanda Rutkiewicz dokonała największego w jej karierze sukcesu: jako pierwsza Europejka, pierwsza Polka w ogóle i trzecia kobieta na świecie wspięła się na Mount Everest. W 1985 roku zdobyła szczyt Nanga Parbat, a następnie ogłosiła plan na kolejne lata. Początkowo chciała zdobyć jeszcze trzy ośmiotysięczniki i zakończyć karierę. Później zmieniła plan na pięć ośmiotysięczników, by ostatecznie zdecydować, że chce zdobyć całą koronę Ziemi.
Wanda Rutkiewicz wchodziła kolejno na K2 (1986), Shisha Pangma (1987), Gasherbrum II (1989), Gasherbrum I (1990), Cho Oyu (1991). Zaraz po zejściu z Cho Oyu dołączyła do wyprawy na Annapurnę, którą dowodził Krzysztof Wielicki. Wanda miała wtedy czterdzieści osiem lat. Nie była tak sprawna jak wcześniej. Coraz częściej sama wyruszała na szczyt (Cho Oyu zdobyła samotnie). Na Annapurnę weszła po zmroku, część środowiska alpinistycznego nie uwierzyła jej. Ostatecznie po przeprowadzeniu śledztwa i obróbce zdjęć ze szczytu w specjalnym laboratorium w Wiedniu udowodniono, że alpinistka zdobyła szczyt.
Kanczendzonga (8598 m n.p.m.) – Góra Bogów – miała być jej dziewiątym ośmiotysięcznikiem. Niestety Wanda Rutkiewicz nie powróciła z tej wyprawy. W maju 1992 roku zginęła podczas wejścia na najwyższy szczyt w Indiach.
Na ekspozycji można zobaczyć materiał ilustrujący zarówno życie prywatne wybitnej Polki, jak i osiągnięcia w zakresie jej największej pasji – jaką były alpinizm i himalaizm. Wystawę można oglądać w holu biblioteki na I piętrze, od 1 lipca do 24 sierpnia 2022 roku.
Serdecznie zapraszamy do obejrzenia wystawy.
Dorota Parkita
Ewa Lewicka
Sylwester Kasprzyk
Dyrektor PBW w Kielcach