Celem niniejszej wystawy jest ukazanie osiągnięć kieleckiego sportu i roli jaką w tym dziele odegrały kieleckie kluby sportowe. Mimo, że przedstawiamy przede wszystkim kluby profesjonalne, dostrzegamy jaką rolę w organizacji profesjonalnego sportu odegrali ludzie, dla których sport był pasją, która zadecydowała o ich dalszej drodze życiowej. Chcielibyśmy tu zwrócić uwagę na ważną rolę jaką odegrali w tym procesie nauczyciele. Przede wszystkim byli to nauczyciele wychowania fizycznego, którzy często łączyli pracę w szkolnictwie z pracą klubową. Pasjonatów nie brakowało także wśród nauczycieli innych specjalności. Pedagodzy wyszukiwali najbardziej uzdolnionej sportowo młodzieży, często z “trudnych” społecznie rodzin, która następnie trafiała do klubów, w których trenerzy i wychowawcy potrafili z młodego człowieka ukształtować nie tylko sportowca, ale przede wszystkim człowieka.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, pierwsze kluby sportowe powstały w środowisku wojskowych skupionych wokół 4 Pułku Piechoty Legionów. Na początku lat 20-tych XX wieku zaczęły powstawać w Kielcach kluby cywilne, głównie uczniowskie. Pierwszym z nich była Lechia Kielce, która o prymat w mieście walczyła na boisku piłkarskim właśnie z wojskowymi 4 Pułku Piechoty Legionów. Z czasem kluby zaczęły powstawać przy kieleckich fabrykach. W 1928 r. przy Hucie “Ludwików” powstał Klub Sportowo-Oświatowy Ludwików, który w sezonie 1938/39 grał w klasie B Krakowskiego OZPN. Drugim klubem związanym z przemysłem było utworzone w 1935 r. przy Zakładach Zbrojeniowych “Granat” w Kielcach, Towarzystwo Sportowo-Oświatowe Granat. Piłkarze tego klubu w sezonie 1938/39 grali już w klasie A Krakowskiego OZPN. Po II wojnie światowej kielecki sport odrodził się właśnie przy dużych zakładach pracy. Schedę po “Granacie” przejęły Zakłady Metalowe Kielce. W 1952 r. przy zakładach powstał klub sportowy Stal ZMK. W 1957 r. w miejsce Stali pojawiła się “Iskra”, od nazwy zakładu patronackiego. Z kolei tradycje sportowe “Ludwikowa” reaktywowanego w 1945 r. przejęła Stal KZWM, przemianowana w 1957 r. na SHL. To z połączenia “Iskry” i SHL powstała w 1973 r. Korona Kielce. W czasach PRL kluby sportowe były finansowane przez zakłady pracy. Poza środkami na utrzymanie klubów zakłady zatrudniały u siebie sportowców, finansując ich utrzymanie na swoich, którzy formalnie figurowali jako ich pracownicy.
W latach 70. i 80. często ograniczało się to do podpisywania listy płac. Przełom lat 80. i 90. zmienił całkowicie sposób finansowania i zarządzania klubami. Pojawili się sponsorzy finansujący wydatki klubowe. Były to przekształcone w spółki zakłady pracy lub firmy prywatne. Wraz z nowym sponsorem dochodziło do zmiany nazwy klubów stąd kilkuczłonowe nazwy, np. MKS Korona Nida Gips Kielce, Cersanit Kielce, Kolporter-Korona Kielce. Od 2000 roku kieleckie kluby przeżywają swoje najlepsze lata, bo kto w Polsce nie zna piłkarzy Korony Kielce występujących w Ekstraklasie piłki nożnej czy szczypiornistów kieleckiego Vive, zdobywających tytuły najlepszej drużyny piłki ręcznej w Europie. Kluby stały się wizytówką nie tylko Kielc, ale całego polskiego sportu.
Gracjan Bazyl
