Wystawa w starachowickiej filii PBW im. Gustawa Herlinga- Grudzińskiego w Kielcach dotyczy patronów literackich 2024 roku. Sejm RP uchwalił 2024 rokiem Melchiora Wańkowicza (50. rocznica śmierci).Z kolei Senat RP ustanowił rok 2024 rokiem Witolda Gombrowicza (120. rocznica urodzin), Czesława Miłosza (20. rocznica śmierci). Decydując się na uhonorowanie okrągłej rocznicy śmierci polskiego noblisty Czesława Miłosza Senat chciał „oddać hołd jednemu z najwybitniejszych twórców naszych czasów, który na trwałe wpisał się w polską i światową literaturę”. W PRL-u, do roku 1980, istniał na niego zapis cenzorski, jego książki zaczęto wydawać w ojczyźnie po tym, jak właśnie w 1980 otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. W 1993 roku Czesław Miłosz przeprowadził się do Polski, zamieszkał w Krakowie. Senatorowie, uzasadniając swój wybór, dodali również, że Miłosz „jako pisarz i myśliciel stał się jednym z największych autorytetów intelektualnych, a jego twórczość jest zakorzeniona w wieloetnicznych tradycjach polskiej kultury, reprezentuje zarazem dziedzictwo narodów Europy Środkowo-Wschodniej z jej doświadczeniem skutków nazizmu i komunizmu”. Witold Gombrowicz patronem roku 2024 – w 120. rocznicę urodzin. Drugim z literackich patronów 2024 roku wybranych przez Senat jest również pisarz, o którego twórczości dyskutuje się nie tylko w jego ojczyźnie – chodzi o Witolda Gombrowicza. Jak czytamy w uzasadnieniu decyzji:
Jego twórczość cechuje przede wszystkim umiejętność widzenia człowieka w jego psychologicznym uwikłaniu w relacjach z innymi ludźmi i kulturową spuścizną, poczucie absurdu, ironia, obrazoburstwo dotykające przyjmowanych przez społeczeństwo tradycyjnych wartości, postaw i form. W swoich utworach Gombrowicz podejmuje nieustanną dyskusję z romantyzmem. Prowadzi dyskurs na temat formy jako uniwersalnej kategorii, pojmowanej zarówno w sensie filozoficznym, jak i socjologicznym i estetycznym, będącej środkiem zniewolenia jednostki przez innych ludzi i społeczeństwo. Kilkakrotnie nominowano go do Nagrody Nobla, a dzisiaj to jeden z najczęściej tłumaczonych polskich pisarzy. Literackim patronem roku 2024 wybranym przez Sejm jest Melchior Wańkowicz – upamiętniony w 50. rocznicę śmierci. Wańkowicz był jednym z najwybitniejszych polskich dziennikarzy w historii. Nazywany ojcem reportażu, wypełniał znakomicie to, co składa się na misję dziennikarską: opisując rzetelnie rzeczywistość, służyć wspólnocie. Jego artykuły i książki dotykają najważniejszych dla niej doświadczeń i chwil. Przyszło mu tworzyć w wieku kataklizmów, jakich doświadczył nasz naród, ale i w epoce odzyskanego państwa i kształtowania na nowo polskiego świata. Opisując go – z wielką siłą talentu reportażysty – dawał świadectwo, relacjonował, często na bieżąco, losy narodu. Pisząc „Sztafetę”, „Dzieje rodziny Korzeniewskich”, „Westerplatte” czy „Bitwę o Monte Cassino”, miał świadomość, że czyni to zarówno dla współczesnych, jak i dla potomnych. W 1964 roku Wańkowicz był jednym z sygnatariuszy „Listu 34”, skierowanego przeciwko polityce kulturalnej PRL, został skazany na trzy lata więzienia za „przekazywanie za granicę materiałów godzących w Polskę” i za współpracę z Radiem Europa. W areszcie spędził 5 lat. Przygotowała Jolanta Jama
Z wyrazami szacunku
Sylwester Kasprzyk
Dyrektor Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w Kielcach wraz z pracownikami
Patroni 2024 roku – wystawa